De hartcoherentie is een hot topic en direct gerelateerd, maar niet gelijk aan de meer bekende hartslagvariatie. De hartcoherentie is een sterke indicator van het emotionele welzijn. Bij de term hartslagvariatie kun je al vermoeden dat het hart namelijk niet zo regelmatig klopt als men vaak denkt. Bij bijvoorbeeld 60 slagen per minuut, heb je er dus niet elke seconde één, maar zitten er afwijkingen tussen de verschillende slagen. Het versnelt en vertraagt, wat volstrekt normaal is. Als de hartslagen met de regelmaat van een metronoom gaan slaan, dan komen we in de problemen. Dat is namelijk een sterke indicator dat het einde nabij is (Tsu94, Dek97). Naast hartslagvariatie hebben we ook de term hartcoherentie al geïntroduceerd en die heeft betrekking op de regelmaat van de variatie. Hoewel de variatie van een hartslag groot kan zijn, kan deze gelijktijdig heel chaotisch of juist regelmatig zijn. Dat laatste klinkt vreemd, maar ook in variatie kan een regelmaat zitten. De mate van regelmaat in de hartvariatie wordt hartcoherentie genoemd. Ons welzijn is dus gebaat bij een regelmatig sterk variërend hartslagbeeld. Mensen die doorgaans gelukkig zijn, hebben een hoge hartcoherentie. Het verhogen van deze hartcoherentie leidt tot een gezond emotionele balans. Om dit enigszins te verklaren gaan we dieper in op het hersenenhart systeem.
Hartslagvariatie heeft een regelmaat bij positieve emoties, terwijl bij negatieve emoties dit patroon verandert in chaos.
Vroeger wisten we het zeker, ons gevoel zit ons hart. Sinds de publicaties van de Franse neurobioloog, Paul Broca en vele anderen, weten we dat het in de hersenen zit, namelijk het limbisch systeem. Dit gedeelte van de hersenen controleert de emoties en de fysiologie van ons lichaam, zeg maar de primaire overlevingsmechanismen. Dit deel van het brein werkt vaak geheel onafhankelijk van het geavanceerdere gedeelte, de neocortex, waar ons redeneren huist. Het limbische systeem wordt wel eens het emotionele brein genoemd en de neocortex, het rationele of het cognitieve brein.
Het emotionele en het rationele brein
De beide breinen zijn wel met elkaar verbonden en kunnen elkaar beïnvloeden. Zo kan bij het zien van mogelijk gevaar, het emotionele brein al tot een afweerreactie komen, terwijl de analyse van het rationele brein nog moet volgen. Als het rationele brein dan tot de conclusie komt dat er geen gevaar dreigt dan zend het signalen naar het emotionele brein, zodat deze tot rust komt (LeD-96). Omdat dit emotionele brein ook de fysiologie controleert is het logisch dat het hart hierop reageert.
Het hartbreinsysteem
Recent wetenschappelijk onderzoek heeft geleid tot de conclusie dat het hart een eigen neuronennet heeft met voldoende complexiteit om het te betitelen als hartbreinsysteem met een eigen geheugen en die in staat is om beslissingen te nemen die geheel onafhankelijk zijn van de hersenen in ons hoofd (Arm-94). Sterker nog, het hart kan dus niet alleen autonoom beslissen maar ook ons emotioneel brein en ons rationeel brein beïnvloeden (Arm-94, Fry-90, McC-xx, Zha-86). Hier houdt het nog niet op, want het hart is ook nog een zelfstandige hormonenfabriek die adrenaline, ANS en oxytocine kan afscheiden (Can-86). Het kan dus ons prikkelen tot actie, de bloeddruk verlagen en liefdegevoelens opwekken. Ons gevoel zit dus (ook) in ons hart. Dat het beïnvloeden van de hartcoherentie dus ook ons gevoelsleven kan beïnvloeden wordt nu een stuk aannemelijker.
Niet de snelheid, maar het ritme is belangrijk
Naast het brein en het hart is ook het zenuwstelsel en het endocriene (hormoon) systeem betrokken bij onze emoties en vormen samen een dynamisch netwerk dat communiceert en ons gevoelsleven bepaalt (Pri-69, McC-xx). Het is interessant om te zien dat elk van deze systemen met een bepaald ritme werkt (Bou-04, McC-xx). Deze ritmes kunnen elkaar beïnvloeden, waardoor ze kunnen resoneren. Onder resoneren wordt verstaan dat twee of meer trillingen van (bijna) gelijke snelheid elkaar treffen waardoor een grote vibratie ontstaat. De frequentie van een dergelijke vibratie wordt de resonante frequentie genoemd. Bij een hoge hartcoherentie is er sprake van een dergelijke resonante frequentie en vooral in het gebied om nabij de 0,1 Hz (Boe-87, Lan-84). Het systeem vibreert in het bijzonder als de persoon in kwestie zich gelukkig voelt (McC-95, Rau-93, Opp-94). Een sterke resonantie maakt het lichaam efficiënter en daardoor bespaart het energie (Lan-84, Sie-84). Bovendien zijn er aanwijzingen dat het een positieve invloed heeft op ons leervermogen (McC-02).
Emotioneel management is hartcoherentiemanagement
Uit het voorgaande stuk wordt duidelijk dat er een relatie is tussen het hart en ons gevoelsleven. Emotioneel management is daarom hartcoherentie management en andersom (Til-96, McC-98, McC-99, McC-xx). Een gezond lichaam is namelijk ook emotioneel gezond. Ondanks onze oprechte intenties zijn we eerder geneigd om ongezonde, negatieve emoties voorrang te verlenen boven positieve. Hier is zelfs een aannemelijke fysiologische basis voor (Ito-98). Hoewel veel mensen zeggen dat ze geven om anderen en het leven waarderen, lijkt dit meer een rationele dan een emotionele realiteit te zijn. Dit gaat gepaard met een lage hartcoherentie. Als een situatie vaak voorkomt, dan past ons lichaam zich aan en stelt de veelvoorkomende situatie als norm. Als er een schommeling ontstaat in de situatie zal het lichaam proberen de balans te herstellen en terug te keren naar de uitgangspositie. Als een lage hartcoherentie de uitgangspositie is, zal het lichaam daar dus naar streven. Het trainen van de hartcoherentie moet er voor zorgen dat een hoge hartcoherentie de nieuwe uitgangspositie wordt. Het oprecht kunnen ervaren van liefde of waardering voor het leven zorgt voor een gezonde hartcoherentie en daarmee ook een gezond lichaam en een gezonde geest.
Hoe beïnvloedt men nu de hartcoherentie, vraag je je wellicht af? Het antwoord is door middel van emotiemanagement. De bekende technieken zoals positief denken en ritmisch ademhalen zijn respectievelijk psychologische en fysiologische manieren van hartcoherentie beïnvloeden. Emotiemanagement gaat veel verder. Positief denken zonder positieve gevoelens zijn vaak geen lang leven beschoren. Bovendien wordt steeds duidelijker dat emoties veel sneller reizen dan gedachten en frequent het lineaire denkproces omzeilen (Ito-98). Dat betekent dus dat emoties meestal niet de gedachten volgen, maar geheel onafhankelijk van het rationele brein en daarmee onze gedachten beïnvloeden (Ito-98, LeD-94). Al vaker is geopperd dat genomen beslissingen onderbouwd worden door achteraf verzonnen argumenten. De sleutel tot beïnvloeden van de hartcoherentie is niet positief denken, maar positief voelen en daarvoor kunnen we putten uit het emotionele geheugen (Sel-00). Het beroemde Heartmath instituut ontwikkelde feedback apparatuur en methodieken om positieve gevoelens op te roepen en daarmee de hartcoherentie te trainen
Bron: Chivo
